ကုလသမဂၢမွ ''အစၥလမၼစ္ႏိုင္ငံေတာ္မုဒိမ္းမႈမ်ား၊ ကေလးသူငယ္မ်ားအား အလြဲသံုးစားမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း စြပ္စြဲ

ကုလသမဂၢမွ 'အီရတ္ ႏွင့္ ေျမထဲပင္လယ္အေရွ႕ပိုင္းေဒသ အစၥလမၼစ္ႏိုင္ငံေတာ္ (ISIL)' မွ 'အစၥလမၼစ္ႏိုင္ငံေတာ္ (IS)' သို႔ အမည္ေျပာင္းလဲထားေသာ ဆြန္နီအၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔အား သတ္ျဖတ္မႈမ်ား၊ မုဒိမ္းမႈမ်ား၊ ကေလးသူငယ္မ်ားအား အလြဲသံုးစားမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း စြပ္စြဲ
၁၉ ဇူလိုင္၊ ၂၀၁၄
ွ 'အီရတ္ ႏွင့္ ေျမထဲပင္လယ္အေရွ႕ပိုင္းေဒသ အစၥလမၼစ္ႏိုင္ငံေတာ္ (ISIL)' မွ 'အစၥလမၼစ္ႏိုင္ငံေတာ္ (IS)' သို႔ အမည္ေျပာင္းလဲထားေသာ ဆြန္နီ အစၥလမၼစ္ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔မွ တိုက္ခိုက္ေရးသမားမ်ားသည္ အီရတ္ႏိုင္ငံအတြင္း ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ အျခား လူမႈနယ္ပယ္အသီးသီးမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ေက်ာင္းဆရာမ်ား ႏွင့္ ပရဟိတလူမႈကူညီေရး၊ ကယ္ဆယ္ေရးေဆာင္ရြက္သူမ်ား အားသတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ကေလးသူငယ္မ်ားအား အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္ အဓမၼသြတ္သြင္းျခင္း ႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအား မုဒိမ္းက်င့္ျခင္း အပါအဝင္ စစ္ရာဇဝတ္မႈေျမာက္ေသာ အမႈမ်ားကို က်ဴးလြန္ခဲ့သည္ဟူ၍ ကုလသမဂၢမွ စြပ္စြဲလိုက္သည္။
ကုလသမဂၢမွ ထုတ္ျပန္ေသာ ယင္းအစီရင္ခံစာသည္
အစၥလမၼစ္ႏိုင္ငံေတာ္ (ယခင္အမည္ ISIL) မွ သာမာန္အရပ္သားျပည္သူမ်ားကို က်ဴးလြန္ခဲ့ေသာ စစ္ရာဇဝတ္မႈေျမာက္ေစေသာ ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကို အဓိကထားေလ့လာ၍ ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္ေသာ္လည္း အီရတ္အစိုးရတပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ား ႏွင့္ ၎ႏွင့္ တြဲဖက္လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔မ်ားသည္လည္း သာမာန္အရပ္သားျပည္သူမ်ားအား အၾကမ္းဖက္မႈမွ ကာကြယ္ရန္ ကုလသမဂၢမွ ႀကိဳတင္သတိေပးခ်က္မ်ားကို လိုက္နာျခင္းမရွိခဲ့ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
"(ဤျပစ္မႈမ်ားသည္) စစ္ရာဇဝတ္မႈ ေျမာက္ႏိုင္သည္" ဟူ၍ အစီရင္ခံစာ၌ ေတြ႔ရွိခ်က္ကို သံုးသပ္ထားသည္။
အီရတ္ႏိုင္ငံအတြင္း ျဖစ္ပြားလ်က္ရွိေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားအတြင္း အီရတ္သာမာန္အရပ္သားျပည္သူ ၅၆၇၆ ေယာက္ အသတ္ခံရၿပီးျဖစ္သည္ဟူ၍ ကုလသမဂၢမွ အေသးစိပ္တြက္ခ်က္ စာရင္းထုတ္ျပန္ထားသည္။ ယင္းမွာ အယ္လ္ကိုင္ဒါမွ ခြဲထြက္ ဆြန္နီအၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔ 'အစၥလမၼစ္ ႏိုင္ငံေတာ္ IS' (ယခင္အမည္ ISIL) မွ အီရတ္ႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းတဝန္းအား တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္သည့္ေနာက္ ထြက္ေပၚလာေသာ ၎၏အက်ိဳးဆက္ရလာဒ္ျဖစ္သည္။
"ISIL ႏွင့္ ၎ႏွင့္တြဲဖက္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ ၎တို႔ပစ္မွတ္ထားရွိေသာ လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္မႈမ်ား (၎၌ လူမႈအဖြဲ႔အစည္း၊ ႏိုင္ငံေရး ႏွင့္ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားအား လုပ္ႀကံျခင္း၊ အစိုးရဝန္ထမ္းမ်ား၊ ပညာေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ား၌ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းျပဳသူမ်ား၊ ပရဟိတလူမႈကူညီေရး၊ ကယ္ဆယ္ေရးေဆာင္ရြက္သူမ်ားအား လုပ္ႀကံျခင္း၊ ..... စသည္တို႔ ပါဝင္သည္။) ၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ႏွင့္ မိန္းကေလးမ်ားကို လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေစာ္ကားမႈမ်ား၊ မုဒိမ္းက်င့္ျခင္း ႏွင့္ အျခားေသာပံုစံ လိင္ပိုင္ဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား၊ ၎တို႔၏ တပ္ဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္ ကေလးသူငယ္မ်ားအား အဓမၼ သြတ္သြင္းဝင္ေရာက္ေစျခင္း၊ ျပန္ေပးဆြဲမႈမ်ား၊ သတ္ျဖတ္သုတ္သင္ျခင္းမ်ား၊ လုယက္ဓားျပတိုက္ျခင္းမ်ား......တို႔ကို ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ေနဆဲ ျဖစ္သည္။"
ထို႔အျပင္ ISIL အဖြဲ႔သည္ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ (သို႔မဟုတ္) သမိုင္းဝင္ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားေသာ နယ္ေျမ၊ အေဆာက္အဦးမ်ား ႏွင့္ ဘာသာေရးအထိမ္းအမွတ္ အေဆာက္အဦးမ်ားအား တမင္တကာ ရမ္းရမ္းကားကား ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ ထိုနယ္ေျမ၊ အေဆာက္အဦးမ်ား၌ သိမ္းဆည္း၊ အပူေဇာ္ခံ၊ ျပသထားေသာ အဖိုးတန္ပစၥည္းမ်ားအားလည္း အဓမၼယူငင္သြားျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္ ဟူ၍လည္း အစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထားသည္။
အရြယ္မေရာက္ေသးသူမ်ားအား ကေလးစစ္သားအျဖစ္အသံုးခ်ျခင္း ႏွင့္ ၎တို႔တပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ားအျဖစ္ အဓမၼသြတ္သြင္းလိုက္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ရရွိထားၿပီး ယင္းတို႔မွာ မယံုၾကည္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ပင္ ထိတ္လန္႔အံ့ၾသဖြယ္ေကာင္းလွသည္ ဟူ၍ အစီရင္ခံစာ၌ မွတ္ခ်က္ျပဳထားသည္။
"ေန႔စဥ္ေန႔တိုင္း ကြ်န္ေတာ္တို႔ လက္ခံၾကားသိေနရေသာ၊ ကြ်န္ေတာ္တို႔ထံ အပ္ေၾကာင္းထပ္ လာေရာက္ေျပာဆိုတိုင္ၾကားၾကေသာ အေၾကာင္းအရာက အီရတ္ျပည္သူ ကေလး၊ လူႀကီး၊ က်ား၊ မ အကုန္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရတဲ့ အေၾကာင္းေတြပါ။ အီရတ္ျပည္သူေတြအတြက္ အေျခခံက်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ ပညာေရး၊ ေနထိုရာအိုးအိမ္၊ ဘဝရပ္တည္မႈ၊ လံုၿခံဳေရး ႏွင့္ အျခားေသာ အေျခခံဝန္ေဆာင္မႈေတြက လံုးဝကို ကင္းမဲ့ေနပါတယ္။" ဟု ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး နာဗီ ပီေလ မွ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
အစီရင္ခံစာ၌ အစိုးရတပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ား ႏွင့္ ၎ႏွင့္တြဲဖက္ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုမ်ားမွ က်ဴးလြန္ခဲ့ေသာ ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကိုလည္း "အက်ဥ္းသားမ်ား ႏွင့္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံထားရသူမ်ားအား တရားစီရင္မႈမပါပဲ သတ္ပစ္ျခင္း (သို႔မဟုတ္) ဥပေဒမဲ့ ပရမ္းပတာ သုတ္သင္ပစ္ျခင္း" မ်ားကို အေထာက္အထားျပ၍ အေသးစိပ္ေဖာ္ျပထားသည္။ ယင္းတို႔သည္ ရာဇဝတ္မႈေျမာက္ႏိုင္သည္ ဟူ၍လည္း အစီရင္ခံစာ၌ ဆိုထားသည္။
အစီရင္ခံစာ၌ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈတစ္ခု၌ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ အျဖစ္မွန္တစ္ခုကိုလည္း ေဖာ္ျပထားသည္။ အစၥလမၼစ္ႏိုင္ငံေတာ္ (IS) အဖြဲ႔မွ မိုဆူးလ္ၿမိဳ႕ရွိ ေထာင္တစ္ခုအတြင္းမွ ရွီးဟိုက္အက်ဥ္းသား ၅၁၀ အား ထုတ္ယူၿပီး လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးေျမကြက္လပ္တစ္ေနရာသို႔ ေခၚေဆာင္သြားကာ ထိုေနရာ၌ အက်ဥ္းသားမ်ားအား သတ္ပစ္လိုက္ၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ ကံေကာင္းေထာက္မသူ ၁၇ ဦး မွာမူ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္သြားခဲ့သည္။
၎စစ္ေဆးမႈကို အီရတ္ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနမွ ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္ခဲ့သူတစ္ဦးထံမွ အခ်က္အလက္၊ သက္ေသခံခ်က္မ်ားကို အဓိကရယူခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
အစိုးရ အေျခအေန
အီရတ္ႏ္ိုင္ငံ၌ ဇြန္လအတြင္း လူေပါင္း ၂၄၀၀ ဦး ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ၎တို႔အနက္ ၁၅၃၁ ဦး မွာ သာမာန္အရပ္သားျပည္သူမ်ားျဖစ္သည္ဟု ကုလသမဂၢမွ ယခုလအေစာပိုင္းက ထုတ္ျပန္ေၾကျငာခဲ့သည္။
ကုလသမဂၢ၏ အစီရင္ခံစာ၌ အီရတ္အစိုးရအား ဆိုးရြားလွေသာ ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားအား အျဖစ္မွန္ေပၚေပါက္ေအာင္ စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီး က်ဴးလြန္သူမ်ားကို ထိထိေရာက္ေရာက္အေရးယူ၊ ႏွိမ္နင္းပစ္ရန္ ေတာင္းဆိုထားသည္။
သို႔ေသာ္ ဘာသာေရး ႏွင့္ လူမ်ိဳးေရး အကြဲအၿပဲမ်ားျဖင့္ ရႈပ္ေထြးကေမာက္ကမျဖစ္ေနေသာႏိုင္ငံအား တာဝန္ယူေနရေသာ ရွီးဟိုက္ဦးေဆာင္ေသာ အီရတ္ အိမ္ေစာင့္အစိုးရအေနျဖင့္ ႏိုင္ငံအားႀကီးမားစြာ ၿခိမ္းေျခာက္လ်က္ရွိေသာ ဆြန္နီအစၥလမၼစ္အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို ႏွိမ္နင္းရန္ဆိုသည္မွာ စြမ္းရည္ပိုင္းဆိုင္ရာ၌ ကန္႔သတ္မႈမ်ား ရွိေနသည္။
အီရတ္လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား ၿပီးဆံုးသြားခဲ့သည္မွာ သံုးလေက်ာ္ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီျဖစ္သည့္တိုင္ေအာင္ အီရတ္ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားအေနျဖင့္ အစိုးရသစ္တစ္ရပ္ကို ဖြဲ႔စည္းႏိုင္ျခင္း မရွိေသးေခ်။ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ႏူရီ အယ္လ္မာလီကီသည္လည္း သက္တမ္းႏွစ္ႀကိမ္ဆက္တိုက္ တာဝန္ထမ္းခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည့္အတြက္ ေနရာမွ ဆင္းသက္ေပးရန္ ဆြန္နီမ်ား၊ ကာ့ဒ္မ်ား ႏွင့္ အခ်ိဳ႕ေသာ ရွီးဟိုက္မ်ားမွ ဖိအားေပးျခင္းကို ခံေနရသည္။ ေဝဖန္သူမ်ားက မာလီကီသည္ ၎ၿပိဳင္ဖက္မ်ား၏ အခန္းက႑ကို ေမွးမွိန္ေအာင္ ခ်ိဳးႏွိမ္ထားသည္ဟု ဆိုၾကသည္။
ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ျပည့္ႏွက္ေနေသာ အီရတ္အစိုးရစစ္တပ္အေနျဖင့္လည္း ဆြန္နီအစၥလမၼစ္အၾကမ္းဖက္တပ္ဖြဲ႔မ်ားကို ရင္ဆိုင္တိုက္ပြဲမ်ားဆင္ႏႊဲရာ၌ ရွီးဟိုက္ျပည္သူ႔စစ္မ်ား ႏွင့္ အရံတပ္ဖြဲ႔တို႔ကို ႀကီးမားစြာ အားကိုးအားထား ျပဳေနရသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္လအတြင္းက အီရတ္ျပည္သူ႔စစ္မ်ားကို တပ္ေနရာခ်ထားေပးခဲ့ရာ၌ ၎တို႔မွ "ေျမာက္မ်ားစြာေသာ လုပ္ႀကံမႈမ်ား ႏွင့္ သတ္ျဖတ္မႈမ်ား" လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္မွာ မွန္ကန္ေၾကာင္း၊ သို႔ရာတြင္ ေနာက္ပိုင္း၌ အေျခအေနေျပာင္းလဲတိုးတက္ခဲ့ေၾကာင္း ရွီးဟိုက္လႊတ္ေတာ္အမတ္တစ္ဦးမွ အီရတ္ျပည္သူ႔စစ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ရွင္းလင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။
အီရတ္ႏိုင္ငံအတြင္း လံုၿခံဳေရးအေျခအေနမ်ား ဆိုးရြားသည္ထက္ ဆိုးရြားလာေနသည့္အတြက္ ၎တို႔အေနျဖင့္ အေျခအေနမ်ားအား တိုက္ရိုက္ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း၊ အျဖစ္ပ်က္မ်ားႏွင့္ ရရွိထားေသာ အခ်က္အလက္မ်ားအား မွန္၊ မမွန္ စစ္ေဆးျခင္းမ်ားအား ျပဳလုပ္ရန္ မတတ္ႏိုင္ ျဖစ္ေနရေၾကာင္း ကုလသမဂၢမွ မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့သည္။ ကုလသမဂၢအစီရင္ခံစာအရ ယခုႏွစ္အတြင္း အီရတ္ႏိုင္ငံ၌ လူဦးေရ ၁.၂ သန္းေက်ာ္ အိုးအိမ္ပစ္ထြက္ေျပးေနရၿပီး အေျခအေနမဲ့ ျဖစ္ေနရသည္။
http://mobile.reuters.com/article/idUSKBN0FN0T720140718?irpc=932